به نقل از «فارس»

یادداشت| آخرین وضعیت مرمت گنبد مسجد امام(ره)؛ از ترک در سازه تا تعیین تکلیف نواقص عناصر چوبی

تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۲۹۹۲۱

خبرگزاری فارس اصفهان؛ یادداشت- علیرضا ایزدی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان: بی‌تردید با نگاهی گذرا به پیشینه تاریخ معاصر مرمت آثار تاریخی اصفهان درمی‌یابیم که آخرین عملیات مرمت گنبد عظیم و تاریخی مسجد امام(ره) (جامع عباسی) اصفهان که در نوع خود در جهان بی‌نظیر است از سال ۱۳۸۹ و پس از درج گزارش‌های متعددی مبنی بر وجود اعوجاج در ترک‌های (بخش‌های) یک تا سه در ضلع جنوب غرب این گنبد آغاز شد، لذا از آن تاریخ تاکنون عملیات مرمت این گنبد تاریخی، فرازوفرودهای بسیاری را از سر گذرانیده، به‌گونه‌ای که در تابستان امسال، انتشار تصاویری در فضای مجازی و سپس رسانه‌ها مبنی بر وجود اعوجاج در بخش‌های فوقانی ترک شانزدهم گنبد باعث شد تا با تدبیر وزیر محترم میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و همچنین پیگیری‌های مؤکد قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور، شورای چهار نفره با حضور پیشکسوتان حوزه مرمت کالبد و تزئینات بناهای تاریخی ایران تشکیل و بنا شد تا این شورا ضمن بررسی آنچه در طی ۱۱ سال گذشته در خصوص مرمت این گنبد تاریخی بروز کرده، راه‌کارهای مناسب را برای رفع معضلات این مجموعه تاریخی توسط اعضای این شورا ارائه کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بدیهی است اعضای محترم شورا که شامل مهرداد حجازی، دکتر اسکندر مختاری، مهندس سید مرتضی فرشته‌نژاد و این‌جانب است در طی سه نوبت با حضور در مجموعه جهانی میدان امام(ره) (نقش‌جهان) ضمن برگزاری جلسات متعدد از مجموعه گنبد به‌ویژه کالبد فضای داخلی (دو پوش) این گنبد عظیم بازدید و مستندنگاری اولیه از تمامی بخش‌های گنبد و حتی سازه اصلی گنبدخانه و سایر بخش‌های مسجد در این مرحله به عمل آمد.

در این بازدیدها، اعضای شورا به‌ویژه مشاوران بخش سازه گنبد با دعوت از برخی اساتید پیشکسوت مرمت، تلاش کردند تا با بهره‌گیری از نظرات مرمتگران پیشکسوت، تلفیقی مناسب از علم روز در حوزه‌های معماری، مرمت و حوزه مرمت سنتی پدید آورند، زیرا هدف اصلی اعضای این شورا برای جلوگیری از بروز هرگونه اشتباه در تصمیم‌گیری‌های نهایی و در تلاش برای رفع معضلات گنبد که بر اساس مرمت‌های ۵۰ سال اخیر بر روی آن ایجادشده، ایجاد اجماع میان اساتید و متخصصان دانشگاهی و اساتید مرمتگر سنتی در حوزه‌های مرمت سازه و کالبد بنا و همچنین تزئینات کاشی‌کاری در راستای بهره‌گیری از تمامی تجارب موجود در حوزه مرمت در طی دهه‌های اخیر بوده است.

با توجه به جمع‌آوری نظرات اساتید دانشگاهی و اساتید مرمتگر سنتی و در راستای دست‌یابی به نتیجه‌ای منطقی از وضعیت گنبد مسجد امام، اعضای شورا بازدیدهایی را نیز از سایر گنبدهای بناهای تاریخی اصفهان همچون مدرسه علمیه امام جعفر صادق (ع) (چهارباغ) برای بررسی تشابه یا تفاوت سازه‌ای فضای دو پوش این بناها که همگی متعلق به دوران صفوی است و در قالب هنر معماری مکتب اصفهان در سده یازدهم هجری قمری بنا شده‌اند انجام و فرآیند این مطالعات تطبیقی در طی دو ماه گردآوری و در محل پایگاه جهانی میدان امام(ره) (نقش‌جهان) ضبط و ثبت شد.

همچنین اعضای شورا با توجه به‌احتمال بروز هرگونه خطر در سازه بنا، پس از بررسی‌های کامل به این نتیجه دست یافتند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملیات اسکن لیزر و فتوگرامتری از سازه اصلی گنبد انجام شود تا بتوان آسیب‌های احتمالی وارده به سازه گنبد را تحلیل و برای آن چاره‌اندیشی کرد.

با توجه به ارائه گزارش بازدیدها و نشست‌های اولیه که تا پایان تابستان سال ۱۴۰۱ انجام شد و عمدتاً این نشست‌ها بر مبنای بررسی آسیب‌های احتمالی به سازه گنبد بوده اعضا شورای عالی به نتایجی به شرح زیر رسیدند: در برخی بخش‌های فضای داخلی دو پوش و بر دیواره‌های گنبد اصلی ترک‌هایی وجود دارد که به نظر می‌رسد به‌ مرور زمان بروز کرده است.

بررسی تصاویر موجود حداقل از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون نشان می‌دهد که ترک‌هایی که بر بدنه سازه گنبد اصلی بروز کرده تغییرات محسوسی نداشته است،ا این حال همان‌گونه که در قبل اشاره شد اجرای عملیات اسکن لیزر از سازه اصلی گنبد گریزناپذیر است.

همچنین اعضای شورا چنین نتیجه‌گیری کردند که در رأس بخش شانزدهم گنبد که تزئینات کاشی‌کاری دارای اعوجاج شده، دیواره داخلی دارای ترک می‌باشد که این ترک نیازمند بررسی‌های کارشناسی بیشتر است.

همچنین اعضای شورا در بازدیدهای خود چنین نتیجه‌گیری کردند که عناصر چوبی داخل دو پوش گنبد دارای نواقص فراوانی هستند که باید هرچه سریع‌تر نسبت به تعیین تکلیف این عناصر چوبی در مقایسه با عناصر چوبی دو پوش سایر گنبدهای بناهای تاریخی اصفهان در عصر صفوی همچون گنبد مدرسه چهارباغ تصمیم‌گیری کرد.

با این وصف آنچه گذشت، گذری کوتاه بر فعالیت‌های اعضای شورای عالی نظارت بر مرمت گنبد مسجد تاریخی امام (ره) (جامع عباسی) بود که در تابستان امسال به سرانجام رسید، با این وصف اعضای شورای عالی نظارت بر مرمت گنبد، نشست‌ها و همچنین نظارت‌های خود را در پائیز امسال نیز ادامه داده‌اند که نتایج این نشست‌ها و بازدیدها در یادداشت‌های جداگانه ارائه می‌شود.

پایان پیام/۶۳۱۲۴/آ/

منبع: فارس

کلیدواژه: گنبد مسجد جامع عباسی مسجد امام اصفهان علیرضا ایزدی اعضای شورا سازه گنبد مرمت گنبد امام ره نشست ها دو پوش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۲۹۹۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سازه جدید در عمارت منسوب به «فخرالدوله» برچیده شد

کمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی تهران از برچیده شدن سازه جدید در عمارت منسوب به فخرالدوله خبر داد. این کمیته همچنین اعلام کرد: خانه منسوب به فخرالدوله یکی از بنا‌های تاریخی شهر تهران است که در قالب پرونده «مجموعه ساختمان‌های خیابان فخرآباد» به شماره ۸۰۰۸ به تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و در حقیقت این بنا متعلق به «منشور الملک» است و به غلط این بنا را به «فخرالدوله» نسبت می‌دهند.

کمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی تهران این توضیح را اضافه کرد که عمارت فخرالدوله در سال ۱۳۸۸ و به دستور محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، به انجمن مداحان واگذار شد. این بنا تا پیش از آن، محل مدیریت بافت تاریخی و گردشگری شهرداری منطقه ۱۲ بود. سوم شهریور سال ۱۴۰۲ نیز با همراهی شهرداری منطقه ۱۲ و بنا به درخواست خانه مداحان، یک شهید گمنام پس از تشییع در مدرسه عالی شهید مطهری، در محوطه ورودی این بنا به خاک سپرده شد و به استناد گزارش روابط عمومی شهرداری منطقه ۱۲، وحیدرضا انارکی، شهردار منطقه ۱۲ از ایجاد مقبره‌ای درخور شأن برای این شهید گمنام در محرم همان سال خبر داده بود.

این کمیته یادآور شد: پس از تعطیلات عید نوروز ۱۴۰۳، شهرداری منطقه ۱۲ بدون استعلام از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران، سازه‌ای نامتناسب با این عمارت تاریخی روی مقبره این شهید والامقام ایجاد کرد که اعتراضات فراوانی از سوی مردم و مسئولان ایجاد کرد و در همان زمان مصطفی خرسندی، رئیس خانه مداحان نیز در مصاحبه‌ای در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۴۰۳ با برخی رسانه‌ها اعلام کرد که کار ساخت این سازه متوقف شده است و پس از استعلام و اعلام نظر میراث فرهنگی این بنا ساخته خواهد شد.

اکنون با پیگیری‌های کمیته مردم‌نهاد حفاظت از خانه‌های تاریخی تهران به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد غیردولتی و همت معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران، دستور حذف این سازه و توقف ساخت آن به خانه مداحان اعلام شد و در چند روز اخیر این سازه به طور کامل برچیده شد و نمای خانه منسوب به فخرالدوله دوباره به حالت اولیه خود برگشت.

منبع: ایسنا

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری میراث و گردشگری